Ga naar de inhoud

Evenementen in, op en met water

Een evenement is een 'elke voor het publiek toegankelijke verrichting van vermaak' voor een bepaalde (korte) duur. Het water kan allerlei soorten water zijn zoals oppervlaktewater, tijdelijke zweminrichtingen zoals plassen, rivieren, grachten en singels, maar ook leidingwater, regenwater, grondwater of modder. Deze factsheet is bedoeld voor evenementen waar contact met (oppervlakte-/grond-) water mogelijk en/of evident is.

Enkele voorbeelden:

  • Cityswims
  • Triatlons
  • Modderraces
  • Verkoeling door sproeien bij warm weer bij (sport)evenementen
  • Kano-, surf-, sup-, roei- of spelevaaractiviteiten
  • Filmprojectie op een waterverneveling

Geldende wet- en regelgeving

Wet- en regelgeving Waterkwaliteit oppervlaktewater.

Zwemwaterinrichtingen. De zwemwaterinrichting zoals meren, plassen, e.d. die gebruikt worden moet voldoende aan hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden stellen minimumeisen aan de kwaliteit van het Nederlandse zwemwater. De provincie kan aanvullende eisen stellen. Per regio worden meren, plassen e.d. aangemerkt als officiële zwemwaterlocatie. Alleen op die locaties in Fryslân is spake van zwemwaterbeheer en wordt het water volgens Europese richtlijnen vanaf april tot en met september onderzocht op bijvoorbeeld aanwezigheid van bijvoorbeeld colibacteriën. De officieel erkende zwemlocaties staan benoemd op de provinciale zwemwaterwebsites. 

Tijdelijke zwemwaterinrichtingen (niet aangewezen officiële zwemlocatie). Bij evenementen, waar activiteiten plaatsvinden in water dat niet is aangewezen is als officiële zwemwaterlocatie, dient de organisator op de hoogte te zijn of de waterkwaliteit voldoende is en moet er worden voldaan aan de vergunningsvoorschriften van de gemeente.

Verantwoordelijkheden en bevoegdheden

Onderstaande partijen hebben een rol.

  • Organisator: degene die de activiteit of evenement wil organiseren. Deze is verantwoordelijk voor de tijdige vergunningaanvraag en gaat actief het gesprek aan met de andere partijen. Eindverantwoordelijk voor het evenement.
  • Gemeente: verantwoordelijke instantie voor de openbare orde en veiligheid en daarmee ook verantwoordelijk voor het afgeven van een evenementenvergunning.
  • Waterschap/waterbeheerder/Rijkswaterstaat: bevoegd gezag voor het waterkwantiteitseisen, kwaliteitsbeheer en stelt vanuit die positie eisen aan werkzaamheden en activiteiten op en om het water via onder andere de watervergunning (onder andere bij obstructie van een vaarroute en dergelijke).
  • GGD/GHOR (geneeskundige hulpverleningsorganisatie): geeft advies over gezondheidsrisico's en heeft landelijk protocol voor grote evenementen.
  • Locatiebeheerder: geeft advies en heeft kennis over locatie(s). 
  • Daarnaast is het bij elk evenement standaard om, indien nodig, op tijd de veiligheidsregio en/of hulpdiensten (onder andere Reddingsbrigade, politie, brandweer, EHBO) bij overleg over het evenement te betrekken en/of te informeren.

Gezondheidsrisico's

Activiteiten in, op en met water kunnen risico's met zich meebrengen. Een verhoogd gezondheidsrisico voor deelnemers hangt sterk af van:

  • De aard van het evenement
  • De kwetsbaarheid van deelnemers
  • De mate van contact met water (hele lijf, spetters in mond, neus, oor of oog, inademen van verneveld water, enzovoort)
  • De waterkwaliteit.

Gezondheidsklachten

Blauwalgen (ook wel cyanobacteriën of blauwwieren) zijn bacteriën die van nature in het water horen. Veel blauwalgen groeien optimaal bij temperaturen tussen 20 en 30 graden met daarbij weinig licht en stroming in het water. De blauwalgen zijn giftig en zorgen voor stankoverlast en kunnen door afscheiding van stoffen klachten bij mensen veroorzaken, zoals huidklachten, misselijkheid, diarree, buikpijn, geïrriteerde ogen en leverschade. 

Botulisme wordt veroorzaakt door de botulismebacterie. Het is een vorm van voedselvergiftiging die verlamming veroorzaakt en waaraan vooral watervogels en vissen doodgaan. Bij botulisme in vijvers en sloten is het gevaar voor mensen niet zozeer de botuline, maar besmetting door bacteriën die voorkomen in de rottende kadavers die zijn doodgegaan door de botulismebacterie.

De ziekte van Weil is een van dier op mens besmettelijke ziekte (genaamd zoönose) die ernstige lichamelijke gevolgen kan hebben. Ratten die de bacterie bij zich dragen scheiden de bacterie via de urine uit. Besmetting kan optreden door contact met besmet oppervlaktewater (zwemmen, recreëren, survivalruns), riolen en grond. De bacterie kan via wondjes of slijmvlies van de ogen, neus of mond in het lichaam komen.

Zwemmersjeuk wordt veroorzaakt door een larfje van de vogelparasiet Trychobilharzia. Via uitwerpselen van watervogels komen de eitjes van deze parasiet in het water terecht. Bij mensen kan dit rode jeukende bultjes veroorzaken.

Maatregelen

Het is afhankelijk van het gezondheidsrisico (dus combinatie van soort evenement, mate van contact, kwetsbare griepen en waterkwaliteit) of men veilig en gezond kan deelnemen aan het evenement. Dit zal per keer afgewogen moeten worden door de organistoren tezamen met de andere actoren. Er zijn geen normen voor evenementen in, op en met water. Wat een acceptabel risico is zal per evenement tussen de actoren afgestemd en vastgelegd moeten worden.

Maatregelen voorafgaand aan het evenement

  • Neem contact op met de waterkwaliteitsbeheerder (Rijkswaterstaat, de provincie of een waterschap), om een beeld te krijgen van de waterkwaliteit en mogelijke bronnen van verontreiniging van het wateroppervlak dat je wil gebruiken. Er kan zo nodig extra onderzoek naar de kwaliteit van het water worden gedaan. 
  • Onderzoek of riool overstorten en rioolwaterzuiveringen aanwezig zijn en waar. Organiseer geen activiteiten rond rioolwaterzuiveringen en plekken waar riool overloopt (riool overstort) bij hevige regenval.
  • Vermijd bij het bepalen van het parcours of de plek waar de activiteiten plaatsvinden doodlopende slootjes (stilstaand water) en duikers (slibvorming).
  • Wees voorafgaand aan het evenement alert op de aanwezigheid van dode dieren in het water in verband met de botuline bacterie. Organiseer geen activiteiten in en rond water met dode dieren.
  • Wees voorafgaand aan het evenement alert op laagjes in het water die o groen/blauw olie lijken, dit kan op blauwalg duiden. Organiseer geen activiteiten in en rond water wanneer de aanwezigheid van blauwalg wordt vermoed.
  • Wees voorafgaand aan het evenement alert op de aanwezigheid van ratten. De aanwezigheid van zwerfafval, restvoedsel kan ratten aantrekken. Organiseer geen activiteiten in en rond water waar rattenactiviteit (gezien) is.
  • Informeer over het verhoogde risico op gezondheidsklachten voor kwetsbare groepen (jonge kinderen, oudere mensen, zwangeren, chronisch zieken).
  • Adviseer wondjes en dergelijke waterdicht af te dekken voorafgaand aan de activiteiten.
  • Adviseer direct na het evenement te douchen. Spoel eventuele wondjes en dergelijke goed uit.

Voorzieningen rond het evenement

  • Zorg dat er voldoende watertappunten met gratis drinkwater zijn of verstrek gratis flesjes drinkwater.
  • Zorg voor voldoende sanitaire voorzieningen bij start en finish plekken zodat de deelnemers kunnen douchen en/of zich kunnen afspoelen.

(Tijdelijke) water aansluitingen

  • Zorg dat de aansluiting wordt verzorgd door een gecertificeerd bedrijf en dat de waterinstallatie voldoet aan de algemene voorschriften voor drinkwaterinstallatie van het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN 1006), en aan de aansluitvoorwaarden van het waterleidingbedrijf.
  • Is het voor drinkwater te gebruiken, dan moet het gecontroleerd en jaarlijks voor aanvang van het evenement grondig gereinigd worden.
  • Kijk naar de aansluitingen en slangen en waar deze worden gelegd (in de modder of zon) wat garant staat voor de nodige bacteriën.

Waterveiligheid

Hiervoor is ingegaan op gezondheidsrisico's na contact met verontreinigd water. De veiligheid van de evenementenlocatie is natuurlijk ook van belang. Veel van deze aspecten zijn al onderdeel van een regulieren evenementenvergunning. De extra veiligheidsaspecten bij evenementen in, op, rondom en met water zijn bijvoorbeeld:

  • Waterdiepte, kwaliteit oever, stroming, stemming vaarroute, watertemperatuur: bij < 19 graden: aanraden wetsuit of shorty, bij < 17 graden: wetsuit verplicht, < 15 graden: verboden te zwemmen/baden.
  • Zwerfvuil, obstakels, waterbodem, afhankelijk van het evenement adviseren de hulpdiensten meer maatregelen in het maatwerk advies.

Meer informatie

Ga naar de website van het RIVM.