Nieuwe inzichten: Hoe Friezen naar veiligheid en overheid kijken
Hoe beleven Friese inwoners veiligheid en hoe groot is hun vertrouwen in de overheid tijdens een crisis? Studenten van NHL Stenden onderzochten dit in opdracht van het Kennisschakelpunt Veiligheid Fryslân. Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van kennisontwikkeling. We delen deze inzichten zodat onze partners er hun voordeel mee kunnen doen.
Wat blijkt uit het onderzoek?
Het onderzoek richtte zich op de vraag: Hoe en welke risico’s, dreigingen of crisissituaties beïnvloeden het vertrouwen van inwoners in de overheid?
Belangrijkste inzichten:
- Afstand tot Den Haag: Friezen ervaren een kloof met de landelijke overheid. Vertrouwen in provinciale en lokale overheden is hoger.
- Kwetsbare groepen: Jongeren, inwoners met een lage sociaaleconomische status, agrarische ondernemers en anti-overheidsgroepen hebben extra weinig vertrouwen.
- Topzorgen: Terrorisme (49%), spanningen tussen bevolkingsgroepen (45%), cyberdreigingen en het stilvallen van vitale processen.
- Verwachtingen: Burgers willen dat de overheid zichtbaar, proactief en daadkrachtig optreedt.
- Oplossingen: Meer risicocommunicatie, investeren in digitale weerbaarheid en samenwerking met lokale netwerken.
Bekijk alle resultaten in de infographic hieronder:
Verhouding Friese burgers en overheid
Vertrouwen in overheid tijdens crisissituaties 2025
Wat bedreigt onze subjectieve veiligheid?
Vertrouwen in de overheid onder druk
‘Zonder vertrouwen in de overheid komt effectief veiligheidsbeleid, vooral in crisistijd, serieus in gevaar.’
Vertrouwen in de overheid ontstaat wanneer zij proactief, zichtbaar en daadkrachtig optreedt en inwoners zich gehoord en goed geïnformeerd voelen.
Het vertrouwen in de overheid neemt bij diverse groepen af. Mensen voelen zich niet gehoord en ervaren afstand tot de overheid en de politiek.
- Boeren leven in onzekerheid door het stikstofbeleid.
- Jongeren zien weinig toekomstperspectief.
- Anti-overheidsgroepen koesteren diep wantrouwen.
Dit kan bij een nieuwe crisis leiden tot forse weerstand en een lastige crisisaanpak.
Verwachtingen van de overheid
Burgers verwachten dat de overheid op een proactieve, zichtbare en daadkrachtige manier optreedt. De manier waarop de overheid haar rol vervult, zowel in beleid als communicatie, heeft direct effect op het vertrouwen in de overheid tijdens crisissituaties.
Topzorgen (percentage inwoners dat zich zorgen maakt)
- Terrorisme – 49%
- Spanningen tussen bevolkingsgroepen – 45%
- Het stoppen van vitale processen – 42%
- Geopolitieke en militaire dreigingen – 41%
- Extremisme – 41%
- Cyberdreigingen – 38%
De zorgen in Nederland nemen toe. Steeds meer mensen zien deze risico’s als reëel en zorgelijk, blijkt uit het nieuwe onderzoek van Ipsos.
Oplossingen voor overheid en burger
Wat kan de overheid doen?
- Versterk risicocommunicatie en crisistransparantie.
- Investeer in digitale weerbaarheid en publieke educatie.
- Lokale netwerken inzetten als buffer tegen radicalisering en extremisme.
Wat kunnen burgers zelf doen?
- Digitale initiatieven benutten.
- Samenwerking versterken met de overheid.
- Empowerment via educatie en voorbereiding.
- Onafhankelijke journalistiek en fact-checking volgen als fundament van vertrouwen.
Kennisschakelpunt Veiligheid Fryslân
Planbureau Fryslân: Vertrouwen in lokale instituties nog groot
De conclusies sluiten aan bij eerdere onderzoeken van Planbureau Fryslân. Zij voegen toe dat het vertrouwen in lokale instituties, zoals gemeente en politie, nog steeds groot is – al zien zij ook verschillen tussen doelgroepen. Zo vertrouwt 84% van de Friese inwoners de politie en 77% de Veiligheidsregio Fryslân. Tegelijkertijd daalt het vertrouwen in landelijke politiek en pers.
Samen werken aan vertrouwen en weerbaarheid
Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van kennisontwikkeling binnen het Kennisschakelpunt Veiligheid Fryslân. Het doel is om actuele kennis beschikbaar te maken voor onze netwerkpartners. Zo kunnen organisaties deze inzichten benutten en vertalen naar hun eigen praktijk. Daarom bundelt het Kennisschakelpunt Veiligheid Fryslân kennis en stimuleert samenwerking, zodat partners gezamenlijk werken aan oplossingen die vertrouwen versterken en de samenleving weerbaarder maken.
Wil je meer weten?
Meer weten over vertrouwen in de (landelijke) overheid? Planbureau Fryslân publiceerde een verdiepend onderzoek onder Friese inwoners. Bekijk het artikel op planbureaufryslan.nl. Voor vragen of meer info kun je mailen naar crisisbeheersing@vrfryslan.nl.