Gevaarlijke stoffen

Wat kan er mis gaan met gevaarlijke stoffen?

Voor gebruik, opslag en vervoer van gevaarlijke stoffen gelden strenge veiligheidseisen. De kans op een ongeval is klein, maar er kan iets misgaan. Denk aan:  

• Brand door een brandbare vloeistof, bijvoorbeeld benzine.  
• Brandbare gaswolk, bijvoorbeeld LPG.  
• Giftige gaswolk, bijvoorbeeld chloor.  
• Giftige vloeistof die verdampt, bijvoorbeeld ammoniak.  
• Explosie, mogelijk als gevolg van een brand.  

Wat doen gevaarlijke stoffen met je gezondheid?

Dat hangt af van het type stof, de concentratie, de duur van de blootstelling en de wijze van blootstelling (inademing, huidcontact, of je de stof hebt ingeslikt of dat je de stof via een injectie hebben binnengekregen). Bij sommige stoffen heb je maar even gezondheidsklachten en kun je helemaal herstellen. Andere stoffen kunnen blijvend letsel veroorzaken en levensbedreigend zijn. Er zijn ook mensen die bij bepaalde stoffen snellere of heftigere klachten kunnen krijgen.

Hoe herken ik gevaarlijke stoffen?

Gevaarlijke stoffen kun je aan de volgende symbolen herkennen: 

 

 

 

 

 

 

Een ongeval met gevaarlijke stoffen herken je soms aan: 

• De kleur: bijvoorbeeld van een (rook)wolk. Rook is altijd schadelijk, maar (rook)wolken met een gele of bruine kleur bij een brand wijzen mogelijk op bijzondere giftige stoffen in de rook. Maar je kunt giftige stoffen niet altijd herkennen aan een rookwolk met een kleur. Wolken met giftige stoffen, die niet afkomstig zijn van een brand, zijn bijvoorbeeld vaak wit of kleurloos!
• De geur: giftige stoffen met een herkenbare geur zijn bijvoorbeeld ammoniak en chloor. Maar veel giftige stoffen zijn lastig te ruiken. Een geur (of het ontbreken ervan) zegt vaak ook niet iets over mogelijke gezondheidseffecten.

Wat doe ik als ik (mogelijke) gevaarlijke stoffen vind?

• Raak niets aan.
• Bel direct de politie via 112 en volg de instructies van de politie op.
• Houd 25 meter afstand. Bij brand minimaal 100 meter afstand.
• Ga met de wind in de rug staan, zodat chemische lucht niet jouw kant op waait.
• Ben je zelf de eigenaar van de grond waar het afval ligt, doe dan ook officieel aangifte bij de politie. Als de dader bekend is, kan de schade verhaald worden en moet de dader de schade terugbetalen. Zonder aangifte is er wettelijk geen gedupeerde.

Hoe kan ik me voorbereiden op een incident met gevaarlijke stoffen?

• Kijk op de risicokaart om te zien of en waar in jouw omgeving (waar je woont, werkt of dichtbij bent) gevaarlijke stoffen worden verwerkt, opgeslagen of vervoerd.  
• Weet wat je moet doen als de sirene gaat. 
• Weet hoe je gas, elektriciteit en ventilatie uitschakelt.
• Zorg dat je een noodpakket in huis hebt. 

Wat moet ik doen als gevaarlijke stoffen vrijkomen?

Als je buiten bent:

• Ga zo snel mogelijk naar binnen en volg daarna de maatregelen op voor als je binnen bent (zie hieronder).  
• Kun je niet naar binnen, ga dan weg van het ongeval en loop of rij dwars op de wind met een (natte) doek voor je neus en mond.  

Als je binnen bent:

• Blijf binnen en sluit ramen en deuren. Let op: als de rook/gaswolk (nog) niet over je huis gaat, heeft het geen zin om de ramen en deuren te sluiten. Als je de ramen en deuren lang dicht hebt, hopen de stoffen binnenshuis op en dat zorgt ook voor een ongezonde situatie.
• Doof open vuur, rook niet.
• Sluit alle ventilatieroosters en zet ventilatiesystemen uit; afzuigkap, ontluchtingssystemen en -kokers, muur- en toiletroosters.  
• Ga naar een kamer waar geen rook in staat, het liefst aan de kant van het gebouw waar de wind niet op staat. Waait de rook bijvoorbeeld tegen de voorkant van het gebouw, ga dan naar een ruimte aan de achterkant.
• Als er geëvacueerd moet worden, hoor je dat via bijvoorbeeld NL-Alert, de politie, de brandweer of Omrop Fryslân.  
• Volg altijd de aanwijzingen op van de hulpverleners. 

Als je in aanraking bent geweest met giftige stoffen:

• Neem contact op met een huisarts of ziekenhuis.  
• Is de situatie levensbedreigend? Bel dan 112.

Als er brand of explosiegevaar dreigt:

• Neem zo snel mogelijk afstand van de plek van het ongeval.  
• Ga naar binnen en blijf binnen.   
• Als je wegloopt of wegrijdt, doe dat dan dwars op de wind.  
• Sluit ramen, deuren en ventilatieroosters, doof open vuur. 
• Volg de instructies van de hulpdiensten op.  
• Rook niet. 

Afbeelding: dwars op de wind weglopen

Alarmeren en informatie krijgen

• Bel 112 om de hulpdiensten te alarmeren als dit nog niet is gebeurd.  
• Volg de instructies van de hulpdiensten op.  
• Volg de instructies van NL-Alert op.  
• Stem af op calamiteitenzender Omrop Fryslân, volg de berichtgeving en volg aanwijzingen op. 
• Denk aan je buren of andere mensen in je omgeving, vooral als deze personen hulpbehoevend zijn.  
• Kinderen die op school, in de crèche of bij de kinderopvang zijn, worden daar opgevangen. De medewerkers zijn hiervoor opgeleid. Vertrouw op hun deskundigheid. 
• Als de sirene stopt, betekent het niet dat het gevaar is geweken. Ga pas naar buiten als je van de overheid, de hulpdiensten ter plaatse of via Omrop Fryslân hoort dat de situatie veilig is. 

Bij jou in de buurt?

In Fryslân zijn diverse bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen of ze opslaan. Op de risicokaart staan deze plekken aangeven, net als de verschillende transportroutes. Daarnaast kun je op onze website informatie vinden over Rampbestrijdingsplannen.