‘Upgrade’ voor geneeskundige hulpverlening Waddeneilanden
De Waddeneilanden krijgen de beschikking over nieuwe voertuigen voor geneeskundige hulpverlening bij grote calamiteiten. De nieuwe eenheden werden op vrijdag 23 juni gepresenteerd bij de Regionale Ambulance Voorziening (RAV) Fryslân in Drachten. Bij die gelegenheid zijn ook samenwerkingsovereenkomsten voor Grootschalige Geneeskundige Bijstand (GGB) op de Wadden ondertekend. De overeenkomsten en de overdracht van de nieuwe hulpverleningsvoertuigen staan borg voor een upgrade van de geneeskundige hulpverlening op de eilanden. Met het nieuwe materieel voor de Waddeneilanden is de landelijke uitrol van de structuur voor Grootschalige Geneeskundige Bijstand feitelijk voltooid.
De sleutels van de nieuwe voertuigen werden door directeur Leo Zaal van het Instituut Fysieke Veiligheid overhandigd aan Nico Zuurmond van het Nederlandse Rode Kruis, RAV-directeur Sietze Kijlstra en Marieke Schnoing-Gels, directeur Operations UMCG Ambulancezorg. Het IFV heeft de zorg voor de logistieke voorzieningen voor de GGB-organisatie en heeft de aanbesteding voor het rollend materieel van de GGB-organisatie uitgevoerd. "Voor het vasteland hebben we al 38 calamiteitenvoertuigen en 25 noodhulpteamvoertuigen geleverd. Daar komen nu deze vijf voertuigen voor de Waddeneilanden bij", aldus Leo Zaal. "Het IFV heeft deze logistieke voorzieningen voor GGB Wadden verzorgd. De afspraak is dat het IFV deze materialen schenkt aan de RAV en het Rode Kruis."
Bijzondere positie Waddeneilanden
De Waddeneilanden hebben in de structuur van de grootschalige geneeskundige hulpverlening een bijzondere positie. Bij grote calamiteiten is bijstand van het vaste land niet overal (Texel wel) snel beschikbaar. Dat geldt met name voor de Friese eilanden. De vaarafstand van Harlingen naar Vlieland is bijvoorbeeld anderhalf uur. Dat betekent dat de eilanden in de eerste anderhalf tot twee uur van een groot incident ‘selfsupporting’ moeten zijn. Daarom krijgen Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog elk een eigen calamiteitenvoertuig, bemand door lokaal geworven en getrainde vrijwilligers, die de ambulancezorg op de eilanden ondersteunen.
Op Texel is de situatie iets anders; daar wordt de medische ondersteuning bij grotere incidenten verzorgd door een Noodhulpteam van het Nederlandse Rode Kruis. Texel is het enige Waddeneiland met een actieve Rode Kruis vrijwilligersorganisatie. Voor alle eilanden geldt dat de vrijwilligers een grotere rol hebben in de hulpverlening aan zwaargewonden dan de Noodhulpteams op het vaste land, die zich vooral richten op de lichtgewonden. De standaarduitrusting is aangevuld met materialen voor advanced life support en vanwege de zware terreinomstandigheden op het strand en in de duinen zijn de GGB-voertuigen voor de eilanden ook robuuster en voorzien van vierwielaandrijving.
Wim Kleinhuis, directeur van de Veiligheidsregio Fryslân, zegt blij te zijn dat het Rijk en het Veiligheidsberaad de bijzondere status van de Waddeneilanden vanuit het oogpunt van grootschalige hulpverlening erkennen. "De standaardafspraken voor de GGB-organisatie op het vaste land werken op de eilanden niet, vanwege hun geïsoleerde ligging en de beperkte lokale hulpverleningscapaciteit. Met die erkenning is de weg vrijgemaakt voor een aangepast model dat aansluit op de lokale behoeften op de eilanden."
Joost Bernsen, voorzitter van de Landelijke Stuurgroep GGB, vult aan dat de stuurgroep vanaf het begin van het GGB-project heeft gepleit voor een ‘status aparte’ voor de Waddeneilanden. "Goed dat de Veiligheidsregio Fryslân de landelijke basisafspraken zelf heeft uitgewerkt tot een regionale variant die aansluit bij de specifieke situatie en de behoeften van de eilanden. Hiermee is het laatste stukje van de landelijke GGB-structuur ingevuld. Wel wordt het model op onderdelen nog verder doorontwikkeld. Onder andere snelle alarmering is nog een aandachtspunt."
Waardering Rode Kruis
Martin Smeekes, directeur Publieke Gezondheid en RAV Noord-Holland Noord, heeft veel waardering voor het Nederlandse Rode Kruis, dat zich met de invoering van het GGB-model moest aanpassen aan een andere werkwijze en aan de behandeling van een andere gewondencategorie dan waarvoor zij ten tijde van de Sigma-teams werden getraind. Met uitzondering van Texel, waar juist de Rode Kruis-vrijwilligers een essentiële rol spelen in de opschaling gedurende het eerste uur van een groot incident. "Zonder de grote inzet van het Nederlandse Rode Kruis hadden we het niet voor elkaar gekregen. Op het eiland zijn maar twee ambulances paraat en in het eerste uur van een calamiteit zijn de vrijwilligers een belangrijke aanvulling op deze capaciteit."
Wim van Schoonhoven, waarnemend secretaris-directeur van de gemeenschappelijke regeling ‘De Waddeneilanden’ ziet ook het grote belang van de GGB-organisatie op de eilanden: "Wat de Wadden bijzonder maakt, is dat de bevolking van de eilanden in het zomerseizoen grofweg verviervoudigt als gevolg van de toeristenstromen. Als er dan een groot incident gebeurt, zijn we daar met onze reguliere hulpverleningsorganisatie op de eilanden niet op toegerust. Goed dat we nu kunnen terugvallen op teams met gemotiveerde en goed getrainde vrijwilligers, die de tijd die nodig is om bijstand van het vaste land te krijgen, kunnen overbruggen.
Werkwijze GGB
Het nieuwe landelijke GGB-model is op 1 januari 2016 van kracht geworden. Het model voorziet in snellere en effectievere opschaling van de geneeskundige hulpverlening bij grote calamiteiten met veel gewonden. Alle 25 veiligheidsregio’s hebben een GGB-organisatie opgetuigd, bestaande uit calamiteitenteams van de Regionale Ambulance Voorziening en noodhulpteams van het Nederlandse Rode Kruis en Mobiele Medische Teams vanuit Traumacentra. Zij zorgen er samen voor dat alle gewonden van een groot incident zo snel mogelijk de juiste zorg krijgen.
De nieuwe structuur sluit naadloos aan op de reguliere dagelijkse geneeskundige hulpverlening en is erop gericht dat gewonden van grote incidenten zo snel mogelijk de juiste medische zorg krijgen. Ernstig gewonden, in de urgentiecategorie T1 en T2, worden zo snel mogelijk door ambulances naar ziekenhuizen vervoerd. Bij een zeer groot aantal gewonden zetten de ambulancediensten calamiteitenteams in, voertuigen met extra medisch personeel en uitrusting, om ter plaatse te helpen bij het stabiliseren van de zwaargewonden. De noodhulpteams van het Nederlandse Rode Kruis ontfermen zich over de lichtgewonden (T3). Door deze scheiding van gewondenstromen kan de ambulancezorg zich beter concentreren op de ernstige letsels.