Oliebestrijding Waddenzee voor het eerst grootschalig geoefend

Onder de naam Olie Alert Waddenzee houdt Rijkswaterstaat samen met andere organisaties een grootschalige, meerdaagse oefening oliebestrijding. Centraal in deze oefening staat de samenwerking tussen de vele partijen die met oliebestrijding te maken kunnen krijgen. De oefening is 4, 5 en 6 september op meerdere plaatsen op de Noordzee, Waddenzee en nabij en op Schiermonnikoog. Het is voor het eerst dat op deze schaal geoefend wordt in het Waddengebied.

Grootschalige oefening

Met het grootste risico van een verontreiniging op de Noordzee ligt de aanpak van een olieverontreiniging zo dicht mogelijk bij de bron van de verontreiniging. De oefening begint dan ook op de Noordzee. Bij een echt incident wordt zo veel mogelijk olie geruimd op de Noordzee en de zeegaten. In de praktijk is hiermee al het merendeel van de olie geruimd om zo te voorkomen dat olie de Waddenzee in komt. Bij dit deel van de oefening wordt een groot arsenaal aan materiaal ingezet, van olie geleidende schermen tot schepen uitgerust met veegarmen. Hierbij wordt overigens geen echte olie gebruikt maar oefenmateriaal. Een tweede deel van de oefening richt zich op het opruimen van olieresten in ondiepe delen en platen nabij Schiermonnikoog. Verder staat het schoonmaken van een strand van Schiermonnikoog met inzet van vrijwilligers centraal, iets wat nog niet eerder zo geoefend is. Ook hier wordt geen echte olie gebruikt. Vanwege de ecologische kwetsbaarheid van de Waddenzee wordt in dit deel van de oefening, net als bij een echt incident, door Rijkswaterstaat nauw samengewerkt met natuur- en gebiedsbeheerders, gemeente, veiligheidsregio, lokale aannemers, vrijwilligers en Defensie om zo de effecten van een verontreiniging te beperken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het Ecologisch Spoorboekje en inzetplannen, zogenaamde kaders en handleidingen met maatregelen ter bescherming van kwetsbare gebieden. Dit deel van de oefening is erop gericht om de inzetplannen met de partners te oefenen en te leren waar de aanpak beter kan.

 

Samenwerking centraal

Samenwerking en oefenen tussen Rijkswaterstaat en betrokken partijen is van groot belang. Door samenwerking kan de oliebestrijding op de Waddenzee verder worden verbeterd. Zo kunnen natuur- en gebiedsbeheerders en crisispartners Rijkswaterstaat bij een olieramp ondersteunen in de bestrijding. Op deze wijze kan er met meer materiaal, op een gerichte manier sneller ingegrepen worden voor een optimale oliebestrijding in de Waddenzee.

Veel betrokken partners

De Waddenvereniging is als ecologisch adviseur betrokken bij de organisatie van deze oefening en treedt tijdens de oefening op als waarnemer. Aan de oefening Olie Alert Waddenzee nemen verder onder andere deel: Veiligheidsregio Fryslân, Defensie, natuur- en gebiedsbeheerders zoals Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, eilandgemeenten zoals gemeente Schiermonnikoog, Stichting Vrienden Rottums, de Waddenunit van het Ministerie van Economische Zaken en meer dan 100 vrijwilligers.

Driedaagse oefening: aanvaring op zee

Bij de driedaagse oefening wordt gesimuleerd dat – als gevolg van een aanvaring tussen twee schepen op de Noordzee – olie terecht komt in de Waddenzee. In plaats van olie worden houtsnippers en stro gebruikt. Maandag 4 september oefenen alle betrokken bestuurders 'droog', met complexe dilemma’s waar snel besluiten over genomen moeten worden.

Oefenen op zee

Dinsdag 5 september oefent Rijkswaterstaat de eerste fase van de oliebestrijding op de Noordzee en in de zeegaten bij Texel, waarbij al zoveel mogelijk ‘olie’ wordt opgeruimd. Tijdens de oefening worden verschillende formaties van schepen getest.

 

Oefenen op de Waddenzee

Woensdag 6 september speelt de oefening zich af op diverse locaties op en rond Schiermonnikoog. Met zorg voor de natuur en met inzet van innovatieve technieken wordt de ‘olie’ in het ondiepe water en op Het Rif Schier opgeruimd. Ook wordt een zanddam opgeworpen om het achterliggende kwetsbare gebied tegen de olieverontreiniging te kunnen beschermen. Militairen en zeventig vrijwilligers maken vervolgens het strand van Schiermonnikoog schoon van ‘olieresten’. De Waddenvereniging is als ecologisch adviseur betrokken bij de oefening, en treedt op als waarnemer.

Samen werken aan een schone Waddenzee

Rijkswaterstaat is als beheerder van de Waddenzee verantwoordelijk voor oliebestrijding op de Waddenzee, en staat 24 uur per dag, 7 dagen per week paraat. Daarbij wordt actief de samenwerking gezocht met bijvoorbeeld natuur- en gebiedsbeheerders, die veel kennis hebben van de kwetsbare natuur in het gebied. Door samen te werken wordt de oliebestrijding verder verbeterd.

In de afgelopen jaren ontwikkelde Rijkswaterstaat samen met onder meer de Waddenvereniging het ‘ecologisch spoorboekje’ en met alle gebieds- en natuurbeheerders en gemeenten diverse inzetplannen. Daarin staat beschreven wat een goede aanpak is voor alle specifieke gebiedsdelen. De plannen worden nu voor het eerst in de praktijk geoefend. Ook wordt naderhand bekeken waar de aanpak nog beter kan.